مانیتورینگ هاست یکی از مهم‌ترین اقدامات برای حفظ پایداری و عملکرد بی‌وقفه سرویس‌های آنلاین است. در دنیای دیجیتال امروز، هر ثانیه قطعی سرور می‌تواند به معنی از دست رفتن مشتریان، افت رتبه در نتایج جست‌وجو و تحمیل هزینه‌های جبران‌ناپذیر باشد. به همین دلیل، مانیتورینگ مداوم هاست و شبکه نقش کلیدی در مدیریت حرفه‌ای زیرساخت‌های وب دارد.
در این مقاله، به معرفی بهترین ابزارهای رایگان و تخصصی مانیتورینگ هاست و شبکه می‌پردازیم؛ ابزارهایی که به شما کمک می‌کنند قطعی‌ها را به‌سرعت شناسایی، عملکرد سیستم را تحلیل و فرآیند بهینه‌سازی را هدفمندتر مدیریت کنید. برای آشنایی کامل با هاست محتوای “هاست چیست؟“ را حتما بخوانید.
مانیتورینگ هاست چیست و چرا اهمیت دارد؟
مانیتورینگ هاست یا Website Uptime Monitoring به فرآیند پایش مداوم وضعیت سرور و وب‌سایت گفته می‌شود. این ابزارها در فواصل زمانی منظم (مثلاً هر ۱ تا ۵ دقیقه) بررسی می‌کنند که آیا وب‌سایت شما در دسترس کاربران هست یا خیر و آیا سرور با سرعت مناسب پاسخ می‌دهد یا خیر.
مانیتورینگ حرفه‌ای معمولاً شامل موارد زیر است:
- بررسی در دسترس بودن (Uptime) وب‌سایت و سرور
- اندازه‌گیری سرعت پاسخ‌دهی (Response Time) سرور
- نظارت بر مصرف منابع مانند CPU، حافظه رم و فضای دیسک
- ارسال هشدار خودکار در صورت بروز قطعی، کاهش سرعت یا بروز خطا
اهمیت مانیتورینگ از آنجا ناشی می‌شود که در دنیای دیجیتال، حتی چند دقیقه قطعی ممکن است منجر به از دست رفتن مشتری، کاهش فروش، آسیب به سئو یا افت اعتماد کاربران شود. به کمک ابزارهای مانیتورینگ می‌توانید سریع‌تر به مشکلات واکنش نشان دهید و آن‌ها را قبل از بحرانی شدن، برطرف کنید.
ابزارهای رایگان مانیتورینگ هاست (برای سایت و سرور)
1. UptimeRobot
UptimeRobot یکی از محبوب‌ترین و ساده‌ترین ابزارهای رایگان برای مانیتورینگ هاست است که به‌ویژه برای وب‌سایت‌ها، فروشگاه‌های اینترنتی و سرویس‌های آنلاین سبک کاربرد دارد.
- بررسی هر ۵ دقیقه آپ‌تایم سرور
- پشتیبانی از HTTP(S)، Ping، Port، Keyword
- ارسال هشدار از طریق ایمیل، Slack، Telegram
- تا ۵۰ مانیتور رایگان
مناسب برای: وب‌سایت‌ها، فروشگاه‌های اینترنتی، سرویس‌های ساده
2. Better Uptime
Better Uptime یک ابزار مدرن و قدرتمند برای مانیتورینگ هاست و سرویس‌های آنلاین است که تمرکز ویژه‌ای بر طراحی، اطلاع‌رسانی دقیق و تجربه کاربری دارد. این ابزار نه‌تنها به بررسی آپ‌تایم می‌پردازد، بلکه به شما کمک می‌کند یک صفحه وضعیت عمومی (Status Page) حرفه‌ای برای اطلاع‌رسانی به کاربران خود داشته باشید.
- داشبورد حرفه‌ای با صفحه وضعیت عمومی (Status Page)
- اتصال به Slack، Zapier، Teams
- پلن رایگان با ۱۰ مانیتور فعال
مزیت: طراحی حرفه‌ای، هشدار تماس تلفنی در نسخه پولی
3. Freshping
Freshping یکی از ابزارهای کارآمد و محبوب در حوزه مانیتورینگ هاست است که توسط شرکت معتبر Freshworks ارائه شده. این ابزار با بررسی‌های سریع و امکانات سخاوتمندانه در پلن رایگان، گزینه‌ای ایده‌آل برای تیم‌های کوچک و استارتاپ‌ها به شمار می‌رود.
- بررسی هر دقیقه، تاریخچه ۶ ماهه
- مانیتورینگ رایگان تا ۵۰ سرویس
- صفحه وضعیت قابل اشتراک‌گذاری
مناسب برای: تیم‌های کوچک، استارتاپ‌ها
4. StatusCake
StatusCake یک ابزار مانیتورینگ هاست با قابلیت بررسی چندجانبه است که امکان نظارت دقیق از نقاط مختلف جهان را فراهم می‌کند. این ابزار به‌ویژه برای کسب‌وکارهایی مناسب است که کاربران بین‌المللی دارند و می‌خواهند وضعیت آپ‌تایم و سرعت بارگذاری از مناطق جغرافیایی مختلف را بررسی کنند.
- بررسی Uptime و سرعت از چند موقعیت جغرافیایی
- ارسال هشدار از طریق ایمیل و محدوداً SMS
مزایا: تست سرعت لود، نمودارهای بصری
5. HetrixTools
HetrixTools یک ابزار تخصصی و کاربردی برای مانیتورینگ هاست است که علاوه بر بررسی وضعیت سرور و وب‌سایت، امکاناتی ویژه برای بررسی سلامت IP و دامنه ارائه می‌دهد. این ویژگی‌ها به خصوص برای مدیران شبکه، شرکت‌های میزبانی و افرادی که نگران مشکلات اسپم و بلوک شدن در بلک‌لیست‌ها هستند، بسیار مفید است.
- مانیتورینگ HTTP، Ping، Blacklist Check
- گزارش‌های دقیق، تا ۱۵ مانیتور رایگان
مناسب برای: بررسی سلامت IP، دامنه، و جلوگیری از اسپم
ابزارهای حرفه‌ای مانیتورینگ شبکه (Enterprise و Open Source)
ابزارهایی که فراتر از مانیتورینگ ساده وب‌سایت هستند و برای تحلیل عمیق شبکه، ترافیک، تجهیزات سخت‌افزاری و منابع استفاده می‌شوند:
1. PRTG Network Monitor
- پشتیبانی از SNMP، WMI، NetFlow، Packet Sniffing
- داشبورد گرافیکی با بیش از ۱۰۰ نوع سنسور
- نسخه رایگان با ۱۰۰ سنسور فعال
مناسب برای: شرکت‌ها و مدیران شبکه با نیاز به دید جامع
2. SolarWinds Network Performance Monitor (NPM)
- مانیتورینگ شبکه ترکیبی (Cloud + On-premise)
- نقشه‌های توپولوژی خودکار، هشدارهای پیشرفته
- پشتیبانی از SNMP، ICMP، API
مناسب برای: سازمان‌های متوسط تا بزرگ با شبکه پیچیده
3. Zabbix
- متن‌باز و رایگان؛ مانیتورینگ سرور، دیتابیس، شبکه و سرویس‌ها
- قالب‌های آماده برای دستگاه‌های مختلف
ویژگی خاص: پشتیبانی از هزاران کلاینت به‌صورت هم‌زمان
4. Nagios Core / XI
- یکی از قدیمی‌ترین ابزارهای مانیتورینگ با جامعه کاربری بزرگ
- پشتیبانی از افزونه‌ها و مانیتورینگ Custom
Core رایگان است؛ نسخه XI حرفه‌ای و تجاری
5. ManageEngine OpManager
- مانیتورینگ عملکرد شبکه، سرور، فایروال، و منابع
- ادغام با ابزارهای سازمانی مانند Jira، Slack، ServiceNow
قابل‌استفاده برای مراکز داده و شرکت‌های IT
6. Slurm و Bmon (برای لینوکس)
- Slurm: گراف‌های متنی از پهنای‌باند و لود سیستم
- Bmon: مشاهده real-time ترافیک شبکه و بسته‌ها
مناسب برای: سرورهای لینوکسی بدون محیط گرافیکی
مقایسه ابزارها
| ابزار | رایگان؟ | مناسب برای | داشبورد گرافیکی | هشدار سریع |
|---|---|---|---|---|
| UptimeRobot | ✅ | وب‌سایت‌ها، سرورهای ساده | ✅ | ✅ |
| Zabbix | ✅ | شبکه‌های بزرگ، دیتاسنتر | ✅ | ✅ |
| PRTG | ✅ (تا ۱۰۰ سنسور) | کسب‌وکارها، شرکت‌های IT | ✅ | ✅ |
| Nagios Core | ✅ | توسعه‌دهندگان حرفه‌ای | ❌ (نیاز به افزونه) | ✅ |
| Better Uptime | ✅ | مانیتورینگ ترکیبی و عمومی | ✅ | ✅ |
نتیجه‌گیری
اگر تازه شروع کرده‌اید یا بودجه محدودی دارید، ابزارهایی مانند UptimeRobot، HetrixTools یا BetterUptime بهترین گزینه هستند. اگر مدیر شبکه هستید و زیرساخت پیچیده‌تری دارید، سراغ ابزارهای تخصصی مثل Zabbix، PRTG یا SolarWinds NPM بروید. مهم نیست پروژه‌تان کوچک است یا بزرگ؛ مانیتورینگ باعث می‌شود سریع‌تر متوجه مشکلات شوید و از خسارات احتمالی جلوگیری کنید.